Jongerenorganisaties vragen om extra onderzoek naar effecten leenstelsel

Geachte Kamerleden,

De afgelopen weken is er veel geschreven over het akkoord tussen GroenLinks, D66, PvdA en VVD over een leenstelsel. Voor- en tegenstanders van het voorstel vochten en vechten om het hardst om hun stem de boventoon te laten voeren in het debat. Afgelopen donderdag was er in de Kamer een moment voor de partijen om het over het akkoord te hebben. Wat tijdens het debat duidelijk werd, is dat de mening van de partijen verschilt over wat de te verwachten effecten van het leenstelsel zijn. Dat de mening over de resultaten van deze onderzoeken verschilde per partij laat zien dat juist nu onafhankelijk onderzoek nodig is. Daarom ondersteunen wij de motie van Michel Rog voor het doen van onderzoek naar drie belangrijke aspecten: de schuldopbouw, de toegankelijkheid en de gevolgen van het stelsel voor de Rijksbegroting.

Toegankelijkheid

Naar toegankelijkheid is al eerder onderzoek gedaan, onder andere door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het SCP en het CPB. Deze onderzoeken richtten zich telkens op een leenstelsel met een andere vorm dan deze. Daarnaast is er onderzoek gedaan door CHEPS naar hoe soortgelijke stelselwijzigingen zich hebben gemanifesteerd in het buitenland. Hoewel al deze onderzoeken wel een aantal belangrijke trends laat zien (o.a. dat mbo’ers en kinderen van ouders met een lage sociaal economische status risicogroepen zijn als het gaat om wel of niet studeren) is het wel belangrijk dat ook voor dit stelsel wordt onderzocht wat de gevolgen zullen zijn wat betreft toegankelijkheid. Dat zou niet alleen ex-ante moeten maar ook ex-post. Hierbij zou ook aandacht moeten zijn voor de vraag of er nog voldoende ruimte voor ontplooiing buiten de collegebank mogelijk is.

Schuldopbouw

Over de schuldopbouw van studenten is geschreven door het CPB. Hoewel zij uitkomen op een gemiddelde schuld van 21.000 euro, werd dit bedrag in een factcheck door het NRC weggezet als ongefundeerd. Reden te meer om te bekijken hoe de schulden zich vermoedelijk zullen ontwikkelen.

Gevolgen Rijksbegroting

Een leenstelsel heeft ook gevolgen voor de Rijksbegroting. Als afgestudeerden niet in staat zijn om hun schulden af te lossen, dan draait het collectief van belastingbetalers hiervoor op. Dat is een belangrijke maatregel maar het is de vraag wat het kwijtschelden van studieschuld betekent voor de Rijksbegroting. Immers, het geld dat met een leenstelsel wordt vrijgespeeld, wordt wel uitgegeven aan onderwijs. Kortom, het is belangrijk om te zien hoe het aangaan van hogere studieschulden door studenten van invloed is op de Rijksbegroting. Uit de eerste berekeningen van het CPB blijkt dat zo’n 15% van alle studieschulden niet terugbetaald gaat worden. Dat is een belangrijke indicator dat een onderzoek naar dit onderwerp van belang is. Als jongerenorganisaties vinden wij dat er bij zo’n belangrijke stelselwijziging heel goed gekeken moet worden naar wat precies de consequenties zijn. Natuurlijk kunnen we niet alles voorspellen maar het is wel belangrijk dat we zoveel mogelijk vooraf proberen in te schatten welke risico’s en gevaren er op de loer liggen als deze maatregelen daadwerkelijk worden ingevoerd. Op die manier kan eerlijke en volledige voorlichting gegeven worden.

Is getekend.

Michiel Hietkamp (voorzitter CNV Jongeren) Robbert Coenmans (Voorzitter FNV jong) Ruud Nauts (Voorzitter ISO) Michiel Steegers (Voorzitter JOB) Annelotte Lutterman (Voorzitter LAKS) Anne Kamp (Voorzitter LKvV) Jorien Janssen (Voorzitter LSVb)